En toen.... werd het GROEN

Namaste, oftewel: hallo!

Daar zijn we weer! En dit keer niet vanuit Tibet, maar vanuit Kathmandu, de hoofdstad van Nepal. Eergisteren zijn we hier heelhuids aanbeland, na een doldwaze rit (door de toestand van de weg, niet die van de chauffeur) van 120 km vanaf de grensplaats Kodari. Het is heerlijk om weer even in een grote stad te zijn: je kunt alle dingetjes kopen die je wilt, en de centimeters vuil van de afgelopen week afspoelen met een warme douche. Dat waardeer je dan zo enorm! Kathmandu is wel heel druk, vies en vol, maar dat mag nu nog even de pret niet drukken. Later meer Nepal!

Ons laatste bericht kwam vanuit Lhasa, ruim een week geleden. De oplettende kijker heeft ontdekt dat Xander heel vernuftig naderhand nog ongeveer 30 foto's op de site heeft weten te zetten! Is jullie dat opgevallen? Zo niet, kijk dan maar even vlug :-).

In de afgelopen week hebben we een deel van Tibet over land doorkruist en veel gezien en meegemaakt. KOU, maar ook hoogte en veel bruin en wit van het winterse landschap, yaks, schapen en ezels, de jeep met chauf en gids en veel thee kleurden de week. En kloosters natuurlijk, waaronder Tashilunpo in Shigatse en Rongphu bij het basecamp van de Mount Everest. Want jawel, ook daar zijn we geweest!!! Op 5.200 meter hoogte, een werkelijk verbluffend en adembenemend uitzicht en een koude nacht. Hieronder kort een verslag van dag tot dag.

Zaterdag de 21e zijn we vertrokken uit Lhasa, via het blauwe Yamdrok-Tso (tso is meer) hoog in de bergen naar Gyantse (3.900m hoogte). Dit was een pittig dagje, nou ja, we zaten een uur of 6 in de auto. Schitterende passen gepasseerd op grote hoogten, met mooie uitzichten en grote 'kale' vlaktes in de verte. Aan het eind van de middag na aankomst hebben we nog een bezoekje gebracht aan het plaatselijke klooster, bekend om zijn enorme stupa. Een groot deel van de muurschilderingen is verloren gegaan tijdens de Culturele Revolutie. Deze 'revolutie' werd door China enkele tientallen jaren geleden uitgevoerd, waarbij ze vooral jongeren aanzetten zoveel mogelijk Tibetaans cultureel erfgoed te vernietigen om te proberen voor elkaar te krijgen dat Tibet snel deel van China werd. Eeuwig zonde, de resultaten zie je overal terug, dus ook hier. Naast het klooster ligt de 32m hoge stupa, indrukwekkend om te zien en bekend om z'n 100.000 afbeeldingen (maar het zijn er eigenlijk stiekem 27.000).

De volgende dag, zondag, hadden we een kort ritje naar Shigatse (3.800m hoogte), de 2e stad van Tibet op t programma. Daar aangekomen zijn we 's middags de kora rond het zeer bekende Tashilunpo-klooster gaan lopen. Een kora is een 'rondje' om een heilige plaats, meestal een klooster of een tempel, dat gelovigen met de klok mee lopen om zo goede punten te scoren. Deze kora liep over de heuvel en was een behoorlijk rondje! Het was koud en gaf een mooi uitzich over de stad. Daarna zijn we de Tibetaanse markt opgegaan waar je werkelijk alles kunt kopen: van schapenhoofden tot fornuizen en blenders voor yak-boterthee (thee met zoute boter en melk). De bekende yak-boterthee is overigens niet van yaks, want yaks zijn mannetjeskoeien :-)! De vrouwtjeskoeien heten dzi, dus het is eigenlijk dzi-boterthee... Op de markt keken we onze ogen uit.

Maandag zijn we 's ochtends eerst het klooster zelf gaan bezoeken. Het is de zetel van de Panchen Lama, de tweede hoogste lama van Tibet, na de bekende Dalai Lama. Een lama is in dit geval geen dier dat spuugt, maar een hoge geestelijke in het Tibetaanse boeddhisme. Zoals jullie weten is de Dalai Lama gevlucht uit Tibet in 1959 vanwege de Chinese bezetting, maar de Panchen Lama zit nog op zijn plekje. Alhoewel, de ECHTE nieuw aangewezen Panchen Lama is samen met zijn familie spoorloos verdwenen kort na zijn benoeming ergens rond 1995. Hij is nu rond de 18 jaar oud (!), en zit ergens in China op een plek die maar weinigen kennen... Niet vrijwillig. De Chinese regering heeft een 'nieuwe' Panchen Lama aangewezen, die nu dus de 2e hoogste lama is van Tibet. Tsja... En de gids mag hier niet met ons over praten, anders verdwijnt hij ook.
Het klooster bezoeken was een bijzondere ervaring zo in de ochtend, aangezien er heel veel pelgrims en andere gelovigen hun rondje deden langs de heiligdommen, waaronder een 26m hoog standbeeld van de Future Boeddha. Ook hier weer veel prostrerende mensen: de Tibetanen zijn een heel toegewijd volk! Na de lunch hebben we ons boeltje gepakt en zijn we naar Shegar (4.300m hoogte) gereden, een heel klein plaatsje vlakbij de afslag naar de hoge bergen van de Himalaya. Tijdens het rijden praatten en giechelden de chauf en de gids trouwens vrijwel continu: een leuk gezicht. Wij genoten daarnaast vooral van het uitzicht op de hoogste berg ter wereld, die we tijdens deze rit voor het eerst echt zagen. In Shegar maakten we ons op voor een koude nacht: dit keer geen kacheltje, maar wel 4 dekbedden, een kruikje, twee flesjes warm water in bed en thermisch ondergoed :-). Het restaurantje had gelukkig een fornuis in de ruimte staan, dat ze stookten op schapen- en yakpoep. Dit rook niet zoals het klinkt, maar was wel lekker warm! En daarna een koud bedje in...

Dinsdag vertrokken we al vroeg naar De Berg, Qomolangma (Goddess Mother of the Universe) genaamd in het Tibetaans. Onderweg kwamen we over een hoge pas (5.248 meter hoogte) waar we een werkelijk ongelofelijk uitzicht hadden op maar liefst 5 (VIJF) van de 14 hoogste bergen ter wereld: van oost naar west de Makalu (8.481m), Lhotse (8.511m), Everest (8.848m), Cho Oyu (8.153m) en Shishapangma (8.012m)...!!! Hier stonden we wel even met onze mond open van te genieten. Het was bovendien prachtig weer, dus we konden alles ook nog eens heel goed zien.
Rond de middag kwamen we aan bij het op 5.200m hoogte gelegen basecamp van de Everest. Hiervandaan vertrekken de expedities die de berg in een maand tijd gaan proberen te bedwingen: tweemaal per jaar, in de lente en in de herfst. Nu was het basecamp verlaten, te koud! Voor ons was het bezoek vooral genieten en veel foto's maken, woorden schieten tekort. Wat het extra speciaal maakte was dat het helemaal helder was EN dat we er alleen waren. Sonam de gids zei: 'we are very lucky'. We voelden ons ondanks de hoogte allebei goed, en besloten samen met de gids dat we in het naast het vlakbijgelegen kloostertje gelegen guesthouse zouden gaan overnachten: op 5.061m hoogte! Het was rustig weer, beloofde wel een koude maar geen extreme nacht te worden (het kan er nogal waaien) dus we durfden het wel aan. De rest van de dag hebben we vooral genoten van de omgeving en lekker rustig aan gedaan. Xander rende ieder half uur naar buiten voor de volgende serie foto's, Judith werd binnen verwend met nieuwe kopjes thee bij het poep-fornuis :-). 's Avonds zagen we ook wat hoogteziekte met een mens kan doen bij de enige andere gast, een Amerikaanse die we al eerder hadden ontmoet. Eng om te zien: helemaal van de wereld en afhankelijk van haar gids, die heel goed voor haar zorgde. De volgende dag ging het weer prima met dr, gelukkig, en kon ze weer volop kwetteren en foto's maken. De nacht was inderdaad koud, we hebben de mutsen er maar bij opgezet, maar al met al was het prima te doen met drie lagen kleren, de hele batterij aan warmwater-supplies en 6 dekens!

Na een vroege bel-sessie met de jarige Maurits, 6 fotosessies bij zonsopkomst en een goed ontbijt zijn we halverwege de ochtend van woensdag de 25e weer vertrokken van deze magische plek. De weg naar het plaatsje Tingri was eigenlijk geen weg, maar een soort karrespoor (op goede stukken) dwars door rotsformaties, toendra, sneeuw en ijs. Help! Af en toe durfde Judith niet te kijken, zo diep was het ravijn en zo smal het pad. De meeste mensen, zoals jij en ik, berijden een weg. Sommigen ontdekken een weg, maar Samdup maakt de weg: hij ziet wegen waar wij geen wegen zien..! Onze chauf Samdup had het erg naar zijn zin met zn jeep in deze ellende, maar wij als passagiers waren blij dat er op een gegeven moment een einde aan kwam. Onderweg zijn we nog zeer gastvrij onthaald bij de familie van onze gids, die woont in een dorpje vlakbij Tingri. Zijn moeder, een stokoud vrouwtje, bleef ons maar thee inschenken, te lief gewoon. Tingri (4.400m hoogte) was een plaatsje van niks, maar we hebben een leuke wandeling gemaakt naar de top van een heuvel waarvandaan we een goed uitzicht hadden op nog wat besneeuwde toppen. Hier hebben we ook een kort, interessant gesprek gevoerd met de gids, over de politieke situatie in Tibet. Er was niemand anders in de buurt, dus hij durfde het aan ons er wat over te vertellen. Nou en wat je dan hoort raakt je in je hart hoor...
Hij was in Lhasa, anderhalf jaar geleden in maart 2008, toen daar die oproer was. De monniken gingen de straat op, bij de 49e 'verjaardag' van de vlucht van de Dalai Lama, om te protesteren tegen de Chinese bezetting. Onze gids had gezien dat de militairen vanachter auto's met machinegeweren in het wildeweg schoten op de mensen. Paniek alom, een aantal beelden ging de wereld over, maar dat was snel afgelopen. Vervolgens lieten de Chinezen alleen nog aan de wereld zien hoe de Tibetanen zich gedroegen, niet wat de militairen deden. De doden werden opgestapeld in het grote wierook-gebouwtje voor de Jokhangtempel middenin de stad, en daar verbrand.... De Tibetanen mogen helemaal niks. Ze mogen niet het land uit, niet demonstreren. De hoogste en beste banen zijn voor de Chinezen, en nu met de 'nieuwe' Panchen Lama hebben ze zelfs daar ook een grote vinger in de pap. De PL heeft veel te zeggen bij de aanwijzing van de nieuwe Dalai Lama, dus jullie mogen 1x raden wat er gebeurt als de Dalai Lama komt te overlijden (de beste man is van 1935). Juist, dat wordt dus ook een Chinees. De Tibetanen vrezen dus ook nog eens voor hun religie en cultuur.
Het is heel erg zo te horen en te zien wat er gebeurt met zo;n vredelievend volk. De Tibetanen zijn een gehard volk, door het klimaat en het harde leven op het plateau. Ze worden zo in hun vrijheden beknot, dat kunnen wij ons niet eens voorstellen. In de tussentijd wordt Tibet overspoeld door Chinese gelukszoekers en toeristen, en dat zorgt ervoor dat steeds meer van de Tibetaanse cultuur verdwijnt.
Dood- en doodzonde. We zijn er stil van geweest. Westerse toeristen zien ze graag: wij kunnen met eigen ogen zien wat er gebeurt, en het doorvertellen. Het de wereld laten zien. Maar die arme mensen...

Goed. Tingri was zo mogelijk nog kouder dan het Everest basecamp, echt waar. De ochtend van donderdag de 26e zijn we dan ook maar vroeg vertrokken voor de rit naar het Tibetaanse grensplaatsje Zhangmu. Om hier te komen moesten we eerst nog een laatste stuk over hoge passen met wederom een fabuleus uitzicht. Toen duikelden we het laatste stuk werkelijk het Tibetaans plateau af: in 30km zakten we 2.200 meter!!! De bergketen van de Himalaya vormt de grens tussen Tibet en Nepal, en vormt ook de hoge rand van het gemiddeld 4.000m-hoge plateau. Spectaculair, werkelijk waar. Afscheid van de hoogte, van de witte toppen, en bijna van het prachtige Tibet dus.

Maar dat afscheid stond gepland voor vrijdag de 27e. De gids en de chauf brachten ons naar de grens: de Friendship Bridge over de rivier. De gids loodste ons door de douane, en waarschijnlijk omdat zijn naam, Sonam, 'lucky' betekent, kwamen ze er bij de bagage-scan niet achter dat we een Tibet-Lonely Planet bij ons hadden. Ze willen ze nogal eens afpakken omdat er wat dingen in staan over de politieke situatie, en over de Dalai Lama. Xander had heel stiekem het boek in de binnenzak van z'n jas gedaan...:-)
Afscheid van de gids en de chauffeur, en dat was na 14 dagen nog niet eens zo makkelijk. Ook zij maakten onze Tibet-trip zo onvergetelijk!
Net na de grens stond onze Nepalese ophaaldienst al te wachten: wat een service. De rit naar Kathmandu voerde over een zeer slechte weg, waardoor we over 120km maar liefst 3,5 uur hebben gedaan, inclusief 1 lekke band.

En nu is het zondagavond, 29 november. Gisteren hebben we lekker rustig aan gedaan, lekker gegeten en gedronken en, zoals gezegd, gedoucht :-). Na 5 dagen wel eens lekker weer! Ook een bezoekje aan de bekende Swayambunath-tempel stond op ons programmaatje. Vandaag wederom relaxed aan gedaan, en door de stad gewandeld en het Durbar Square bezocht. Wat een gekkenhuis is Kathmandu. Links-rechts-links is hier compleet nutteloos: iedereen rijdt kriskras door elkaar en je moet echt vrezen voor je leven. Iedereen toetert de hele tijd, in de meest smalle straatjes rijden de meest grote vrachtauto;s. Het leven van de Nepalezen hier in de stad is reuze-interessant om te zien: heel anders dan Tibet, want de meerderheid is Hindu.

Morgen gaan we lekker weg uit de stad, we laten de grote rugzakken hier achter bij het guesthouse voor een tochtje van een dag of 4, 5. We gaan eerst een klein stukje richting het zuiden, naar het oude koningsstadje Patan, en daarna door naar het oosten, naar Bhaktapur. We gaan lekker wat wandelen en buiten de stad chillen.

Jullie lezen het, het gaat goed met ons. Hopelijk met eenieder in het verre Nederland ook.

Heel veel liefs en groeten vanuit een druk Kathmandu!!

p.s. we willen ook nog even een kort moment voor de jarigen:
Maurits, Emiel, Soep, Loes en Ans!

p.s.2 voor DD: is 2 kilo yakvlees voldoende voor je recept?

p.s.3 Jos, wilde je liever niet in het rijtje :-)? Dan krijg je nu even je eigen ps-je!